+ Hoàng Sa, Trường Sa có bao nhiêu biển và thềm lục địa? Dương Danh Huy (Quỹ Nghiên cứu Biển Đông)
+ Các tranh chấp lãnh hải và tác động đối với chiến lược biển: Một góc nhìn lịch sử* Bruce A. Elleman- Giáo sư Trường Cao đẳng Hải quân Mỹ (US Naval War College)
+ Nguyễn Hữu Thống: Hoàng Sa – Trường Sa theo Trung Quốc sử
+ Bản dịch của Vũ Cao Đàm về việc: Học giả Trung Hoa đang được Trung Cộng ráo riết sử dụng vào mục đích thôn tính Biển Đông (ngày 30/07/2010)
HOÀNG SA VÀ TRƯỜNG SA (Tư liệu củaTập san Sử Địa số 29 – Đặc Khảo về Hoàng Sa & Trường Sa)
Gần 150 hình ảnh, tài liệu lịch sử, địa lý liên quan đến quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa được trưng bày tại TP HCM.
Sáng 1/9, Nhà triển lãm TP HCM (92 Lê Quý Đôn, quận 1) diễn ra lễ khai mạc triển lãm chuyên đề Hoàng Sa – Trường Sa – Biển đảo Việt Nam. Ngoài các bức ảnh đẹp về biển đảo Việt Nam, triển lãm còn giới thiệu cuộc sống, quá trình chiến đấu bảo vệ biên giới, hải đảo của các chiến sĩ – nhân dân trên đảo.
Tại buổi khai mạc, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu nhận bằng khen do UBND TP HCM trao tặng vì sự nhiệt tình đóng góp tư liệu quý, hình ảnh bản đồ để trưng bày đợt này.
“Hiện, tôi còn giữ hơn 200 tấm bản đồ các nước trên thế giới cũng như bản đồ Việt Nam mà các nhà hàng hải quốc tế vẽ qua nhiều thời kỳ. Dù ở thế kỷ nào, dù Việt Nam được gọi với tên gì, An Nam, Giao Chỉ… và vài chi tiết này kia có sai lệch thì vẫn có một điều không thể thay đổi, Hoàng Sa – Trường Sa thuộc về Việt Nam”, ông Nguyễn Đình Đầu khẳng khái.
Tất cả bản đồ mà nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu giữ đều có tên tác giả, ngày tháng cụ thể. Trong số đó, tấm bản đồ do nhà hàng hải Bồ Đào Nha vẽ năm 525 là xưa nhất, thể hiện rõ ý ông Đầu nói. Nhiều bản đồ của Trung Quốc thể hiện Hoàng Sa – Trường Sa nằm trong vùng biển Việt Nam, được gọi là Giao Chỉ Dương (vùng biển nước Giao Chỉ).
Một tấm bảng đề tại triển lãm, trích dẫn theo Đại Nam thực lục chính biên. |
Nhà nghiên cứu chia sẻ thêm, ông rất mong chờ hội thảo cấp trung ương về vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa, dự kiến diễn ra trong tháng 9 tại Hà Nội để nói lên tiếng nói của mình.
Ban tổ chức triển lãm cho biết, chuyên đề Hoàng Sa – Trường Sa – biển đảo Việt Nam chỉ là bước ban đầu, sắp tới còn nhiều triển lãm về chủ đề này với nhiều ảnh, tư liệu tiếp tục được công bố rộng rãi.
Dưới đây là vài hình ảnh tại buổi triển lãm:
Văn khao lính Trường Sa năm Tự Đức thứ 20 (1867). |
Một tờ châu bản triều Nguyễn, Bảo Đại năm thứ 13 (1939) liên quan đến đảo Hoàng Sa. Tư liệu của nhà nghiên cứu Phan Thuận An. |
Bản đồ trạm khí tượng Hoàng Sa – Trường Sa năm 1940. Nguồn: Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu. |
Lê Quý Đôn, Phủ biên tạp lục, bản dịch của Hoàng Lộc, NXB Khoa học xã hội năm 1964. |
Nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn đang chăm chú chụp lại một bức ảnh tư liệu tại triển lãm. |
Ghi chép những bản dịch cổ khẳng định chủ quyền Hoàng Sa – Trường Sa của Việt Nam. |
Đại tướng Lê Đức Anh – Bộ trưởng Quốc phòng thay mặt các chiến sĩ Trường Sa đọc lời thề sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (ngày 7/5/1988). |
Khẩu đội 12 ly 7 trên đảo Sinh Tồn Đông luyện tập chiến đấu. |
Những đầu sách về Hoàng Sa – Trường Sa do các nhà nghiên cứu trong nước thực hiện. |
Tiến sĩ Nguyễn Nhã, người từng làm luận án tiến sĩ về chủ quyền của Việt Nam với Hoàng Sa, Trường Sa, có mặt tại buổi triển lãm. |
Thoại Hà
XUNG ĐỘT TRÊN BIỂN ĐÔNG KHÔNG CÒN LÀ
NGUY CƠ “TIỀM ẨN”
Biên tập & Hiệu đính : Hồng Lê Thọ
Chọn tư liệu và chuyển ngữ : Bauvinal.info.free.fr & thân hữu
11/2009
(*)http://chinaconfidential.blogspot.com/2009_03_01_archive.html
Lời dẫn
Tiên hành kỳ ngôn, nhi hậu tòng chi
(Luận Ngữ)
Theo nguồn tin của TTXVN, ngày 20/10/2009 vừa qua, Bộ Ngoại giao nước ta đã trao công hàm cho Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam phản đối việc nhân viên vũ trang Trung Quốc có những hành động vô nhân đạo đối với ngư dân Việt Nam vào tránh bão tại đảo Phú Lâm (ngư dân Việt Nam thường gọi là đảo Trụ Cẩu), thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang bị phía Trung Quốc chiếm giữ. Trong công hàm, Bộ Ngoại giao Việt Nam yêu cầu phía Trung Quốc khẩn trương điều tra làm rõ vụ việc, xử lý nghiêm những nhân viên vũ trang có hành động đối xử thô bạo với ngư dân Việt Nam, trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại cho ngư dân Việt Nam, đồng thời có các biện pháp ngăn chặn không để những hành vi tương tự tái diễn.
Hành động bắt bớ ngư dân, giam giữ, đánh đập, cướp dụng cụ đánh cá, xăng dầu và phạt tiền những ngư dân các tỉnh miền trung trong vùng biển thuộc lãnh hải Việt nam không còn là sự kiện ngẫu nhiên, cá biệt mà đã trở thành một sách lược có dụng ý rõ rệt trong việc xác định chủ quyền của TQ trên biển Đông trước công luận quốc tế. Từ tháng 6/2009, các lực lượng hải quân, cảnh sát biển, tuần tra ngư nghiệp đã huy động tàu chiến, tàu tuần ngư cao tốc và các loại tàu giả dạng đánh cá có vũ trang liên tục quần thảo trên biển Đông từ khi TQ có chủ trương sớm “thu hồi” những hòn đảo còn lại thuộc quần đảo Trường Sa bất chấp Công ước về Luật Biển của Liên hợp quốc (UNCLOS) và những gì TQ đã cam kết về cách ứng xử trên biển Đông (DOC) năm 1992 kể cả việc cứu hộ cứu nạn trong nghề đi biển và đánh cá quốc tế.
Trớ trêu thay, cũng trong quãng thời gian nầy vào ngày 17/10/2009 Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã gặp và hội đàm với Thủ tướng Ôn Gia Bảo tại Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên. Trong cuộc gặp nầy Thủ tướng Ôn Gia Bảo khẳng định “Việt Nam là láng giềng hữu nghị và là đối tác quan trọng của Trung Quốc. Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc luôn coi trọng phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác với Việt Nam”. Đáp lại, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng cam kết ”Đảng và Nhà nước Việt Nam sẽ làm hết sức mình để cùng với Trung Quốc xây dựng quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện theo phương châm “16 chữ và tinh thần 4 tốt”. Trên tinh thần nầy “hai thủ tướng bày tỏ tin tưởng vấn đề trên biển sẽ từng bước được giải quyết phù hợp với quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa hai nước, trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước về Luật biển 1982 và tinh thần DOC; đáp ứng nguyện vọng và lợi ích chính đáng của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực” theo lời tường thuật của TTXVN.
Qua đây có thể thấy rằng hành động và lời nói của phía TQ không đi đôi với nhau, nếu không nói là trái ngược đến phũ phàng. Phải chăng đây là liệu pháp “vừa xoa vừa đánh” mà TQ đang triển khai một cách khôn khéo và có hệ thống để từng bước lấn chiếm và xác lập chủ quyền trên biển Đông bằng cách tạo ra những sự việc “đã rồi” như nhiều nhà phân tích trong tập tư liệu này đã đề cập qua nhiều góc nhìn của tình hình thiếu hụt năng lượng, phát triển kinh tế, quân sự trong chiến lược bành trướng của chủ nghĩa dân tộc Đại Hán trong thế kỷ 21. Liệu VN phải đối phó ra sao trước một kẻ vừa tự xưng là bạn lại vừa triển khai những hành vi thù địch, ở ngay bên hông nước ta? Nếu những phát biểu vừa qua của hai Thủ tướng được phía TQ tôn trọng và thực hiện nghiêm túc thì may mắn cho người dân nước Việt biết bao ! Không còn gì để chê trách mà ngược lại chúng ta sẽ vô cùng biết ơn người bạn lớn hào hiệp và nghĩa khí mà người láng giềng đã chứng tỏ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ xâm lược.
Nếu chẳng may không là như vậy, tương tự sự kiện đang xảy ra với ngư dân trên biển Đông thì con đường thương lượng ngoại giao song phương có đủ đảm bảo an ninh và chủ quyền của đất nước ? Nói khác đi, VN đang cần một sự phối hợp và hỗ trợ quốc tế để đối phó hiệu quả trong vấn đề chủ quyền trên biển Đông qua việc chủ động nhận lãnh vai trò điều phối quyền lợi của các bên và góp phần củng cố an ninh của tuyến đường hàng hải thông thương trên biển Đông với tư cách là người trong cuộc. Với vị thế thuận lợi ở các diễn đàn trên thế giới, làm chủ tịch Hội Đồng Bảo An LHQ (lần 2), và sẽ giữ chức Chủ tịch ASEAN vào năm 2010, cũng như quan hệ ngày càng gắn bó với các nước trong khu vực và trên thế giới, liệu VN có nên lợi dụng thời cơ nầy để tranh thủ đưa cuộc đàm phán về chủ quyền trên biển Đông ra nghị trường quốc tế ?
Việc nghiên cứu những động thái của Trung Quốc cũng như các nước đang tranh giành chủ quyền ở vùng quần đảo Trường Sa là một việc làm vô cùng cần thiết, hi vọng tập tư liệu nầy sẽ cung cấp cho bạn đọc một số thông tin và dự báo của các chuyên gia trong và ngoài nước.
Tuy chưa khai thác đầy đủ nguồn tư liệu phong phú hiện có về vấn đề biển Đông nhưng hi vọng tập tư liệu nhỏ bé nầy sẽ là khởi đầu “tạo hứng” để những ai quan tâm tiếp tục tìm hiểu, tạo ra một ý thức mạnh mẽ hơn nữa trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ trên đất liền cũng như ở biển đảo của dân tộc ta.
tháng 11/2009
Nhóm chủ biên Bauvinal
Mục Lục
Lời Dẫn
1/Các tranh chấp lãnh hải và tác động đối với chiến lược biển: Một góc nhìn lịch sử*
“Maritime territorial disputes and their impact on maritime strategy: A historical perspective”
trang 13-34 Bruce A. Elleman
2/TRUNG QUỐC VÀ CÁC TRANH CHẤP VÙNG BIỂN NAM TRUNG HOA
China and the South China Sea Disputes
trang 35-115 Mark J. Valencia
3/ Sức mạnh và ý chí của TQ: Sức mạnh quân sự và chiến lược vĩ đại của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa *
China’s Power and Will: The PRC’s Military Strength and Grand Strategy
trang 116-133 June Teufel Dreyer
China and Long-range Asia Energy Security: An Analysis of the Political, Economic and Technological Factors Shaping Asian Energy Markets
trang 134-158 Evan A. Feigenbaum
5/Tranh chấp hàng hải và hợp tác năng lượng tại biển Nam Trung Hoa
Maritime Claims and Energy Cooperation in the South China Sea
trang 159-188 LESZEK BUSZYNSKI và ISKANDAR SAZLAN
6/Trung Quốc đẩy mạnh xuống phía Nam trong chính sách Ngoại giao Năng lượng trên biển Nam Trung Hoa
A Southward Thrust for China’s Energy Diplomacy in the South China Sea*
trang 189-197 Michael Richardson
7/Tranh chấp trên biển Đông: Trung Quốc mưu đồ càng nham hiểm
South China Sea Competition: China Contemplates More Mischief
trang 198-211 Richard Fisher, Jr.
8/“Các xung đột trên biển và tranh chấp chủ quyền tại châu Á”
Opening Remarks of Senator Jim Webb at the Senate Foreign Relations Committee Hearing on Maritime & Sovereignty Disputes in Asia
trang 212-214 Jim Webb
9/Vấn đề bảo đảm tuyến đường trên biển và tranh nhau nguồn tài nguyên chiến lược ở Châu Á
アジア戦略資源争奪とシーレーン確保問題 『南シナ海の資源』
trang 215-234 Ishimaru Yasuhide(NB)
trang 158-245 Peter Dutton
11/Chiến lược Hải quân của Trung Quốc
La stratégie navale chinoise
trang 246-256 Elisabeth Fouquoire-Brillet
12/Chiến lược hải quân và ý đồ của Trung Quốc trên Biển Đông
trang 257-264 Ngô Vĩnh Long
13/Vạn lý trường thành vươn ra biển.
TRUNG QUỐC ĐỔI MỚI LỰC LƯỢNG HẢI QUÂN DẤY LÊN NHIỀU QUAN NGẠI CHO THẾ GIỚI.
The Great Wall goes to sea – China’s naval renewal raises critical questions for the world
trang 265-271 Peter Brookes
14/“Trung Quốc tiến công trên Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông):
“China’s Advances in the South China Sea: Strategies and Objectives”
trang 272-283 Shigeo Hiramatsu (NB)
15/Kịch bản giải quyết vấn đề Trường Sa của Trung Quốc*
trang 284-289 Urao Tatsuo(NB)
16/Sức mạnh “mềm” của Trung Quốc ở Đông Nam Á
China’s “soft power” in Southeast Asia
BÁO CÁO CỦA BAN NGHIÊN CỨU QUỐC HỘI HOA KỲ(CRS)
trang 290-314 Thomas Lm, Wayne M. Morrison, và Bruce Vaughn
17/Trung quốc xâm thực vào Lào bằng ngoại giao ”viện trợ”
中国、援助外交でラオス侵食
trang 315-318 Sakurai Yoshiko(NB)
18/Trung Quốc có thể cứu Campuchia ra khỏi khủng hoảng kinh tế toàn cầu ?
Can China Save Cambodia from the Global Economic Crisis?
trang 319-325 Heike Baumüller
19/Chuỗi ngọc trai: Đối mặt với khiêu khích của thế lực TQ trỗi dậy suốt vùng duyên hải châu Á *
String of Pearls: meeting the challenge of China’s rising Power
trang 326-363 Christopher J. Pehrson
20/Các căn cứ hải quân “Chuỗi ngọc trai Trung Quốc”
Bases navales: Le « collier de perles chinois »
trang 364-367 Jean Guisnel
21/Hải quân Trung Quốc lướt qua ụ cảng Ấn Độ
China’s navy sails past India’s dock
trang 368-374 Peter J Brown
Maritime Territorial Disputes and Sovereignty Issues in Asia -Testimony before the Senate Subcommittee on East Asia and Pacific Affairs
trang 375-382 Richard P. Cronin
23/ Những động thái mới của Trung Quốc về vấn đề biển nam Trung Hoa
南シナ海問題における中国の新動向
trang 383-407 IIda Masafumi
24/“Rừng vàng biển bạc” dưới nanh vuốt khủng bố của những đoàn “tàu” lạ
trang 408-430 Hồng Lê Thọ
25/Lý lẽ và âm mưu bành trướng của chủ nghĩa dân tộc Đại Hán
trang 431-447 Hồng Lê Thọ
Historical documents prove the islands in the southern coast of China have never been the territories of China
trang 448-459 Phạm Hân
trang 460-464 Robert Sher
28/Các mối liên hệ về năng lượng Trung-Nhật: Triển vọng cạnh tranh chiến lược sâu sắc
Sino-Japanese energy relations: Prospects for deepening strategic competition
trang 465-470 Kent E. Calder
29/Nghịch lý Trung Quốc – Thủ đoạn đe dọa của Bắc Kinh là lời cảnh báo cho mọi quốc gia trên thế giới
The China Paradox – Beijing’s intimidation tactics are a warning to countries everywhere
trang 489-500 Andreew Shearer
Trung Quốc khẳng định tham vọng hải quân của mình
Rivalités militaires en Asie
La Chine affirme ses ambitions navales
trang 471-488 Olivier Zajec
31/ASEAN NGÀY CÀNG NGHI NGỜ TRUNG QUỐC
trang 501-504 VNTTX
32/QUAN HỆ TRUNG-NHẬT VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM
trang 505-508 Đinh Kim Phúc
33/TRUNG QUỐC VI PHẠM CÔNG ƯỚC QUỐC TẾ!
trang 509-513 Đinh Kim Phúc
34/TAM GIÁC TRUNG QUỐC-ĐÀI LOAN-PHILIPPINES
trang 514-527 Đinh Kim Phúc
trang 528-536 Ðinh Kim Phúc
36/Nhật Bản bại trận và Hòa ước San Fransisco
日本の敗戦とサンフランシスコ平和条約
trang 537-553 浦野起央著—Urano Tatsuo
37/Đường chữ U (đứt khúc) của Trung Quốc trên biển Nam Trung Hoa:Các điểm, đường và khu vực
“The Chinese (Broken) U-shaped Line in the South China Sea:
Points, Lines, and Zones”
trang 554-581 Peter Kien-Hong Yu
trang 582-595 Phỏng vấn Đinh Kim Phúc, Nguyễn Nhã và Trần Công Trực
39/Mỹ tăng cường thế bao vây Trung Quốc và biện pháp ứng phó của Bắc Kinh
trang 596-600 VNTTX
40/HOÀN CẢNH LỊCH SỬ DẪN ĐẾN TRANH CHẤP CHỦ QUYỀN CỦA
VIỆT NAM TẠI QUẦN ĐẢO HOÀNG SA VÀ TRƯỜNG SA:
NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP
trang 601-630 Nguyễn Nhã
41/“Hợp tác chiến lược toàn diện” và chủ quyền lãnh hải trên biển đông
trang 631-637 Lê Hoàng
========================================================
42/ Phụ lục 1
Nhân dân Việt Nam nhất định thắng lợi, giặc Trung quốc xâm lược nhất định thất bại
trang 638-653 Võ Nguyên Giáp
43/Phụ lục 2
Nỗi niềm Biển Đông
trang 654-657 Nguyên Ngọc
44/ Phụ lục 3
NHỮNG PHÁT TRIỂN KỸ THUẬT QUÂN SỰ CỦA HẢI QUÂN TRUNG QUỐC
trang 658-694
45/ Phụ lục 4
Quan niệm về biển cả của người Trung Hoa dưới hai triều Minh – Thanh
trang 695-714 Nguyễn Duy Chính
46/Phụ lục 5
Bảng biểu và sơ đồ về biển Đông(Nam Trung Hoa)
trang 715-723
(Tranh chấp lãnh hải và trữ lượng dầu khí ở khu vực biển Đông)
47/Phụ lục 6
trang 724-745
Chính sách về tài nguyên thiên nhiên của Trung quốc
China’s Policy on Mineral Resources
Chính Phủ Trung Quốc
48/ Phụ lục 7
Chia sẻ tài nguyên ở biển Nam Trung Hoa
(Sharing the Resources of the South China Sea)
trang 746-749 Mark.J. Valencia – John M. VanDyke và Noel A. Ludwig(1997)
49/Phụ lục 8
Địa-lý Biển Đông với Hoàng-Sa và Trường-Sa
trang 750-758
Tuyến đường biển chiến lược từ Vịnh Péc-xích qua Ấn độ dương đến biển Đông
Quần đảo Tây Sa và Nam Sa là lãnh hải thiêng liêng và bất khả xâm phạm của Trung Quốc chúng tôi. Từ bao đời nay, cha ông chúng tôi đã sinh sống trên những hòn đảo nay. Vietnam vừa ăn cắp vừa la làng chiếm phần lớn những hòn đảo của chúng tôi ở Nam Sa. Sự kiềm chế và nhường nhịn của chúng tôi trước sự xâm chiếm của Vietnam bị hiểu là chúng tôi yếu, chúng tôi sợ rồi lấn tới. Dân tộc Trung Hoa chúng tôi yêu hòa bình nhưng cũng sắn sàng bảo vệ từng tất đất mà tổ tiên chúng tôi để lại.
Cái chủ nghĩa anh hùng cá nhân, dã tâm hùng bá thiên hạ của dân tộc Trung Hoa 5 ngàn năm nay sao có thể đổi khác. Bản chất “ăn cắp la làng” là của dân Trung Hoa, đã xâm lược bờ cõi nước Việt 4.000 năm, nay lại còn giở bài “nước lớn hạ mình” để xin lòng thương hại của thiên hạ, hòng chiếm đất đai người Việt sao? Cái tâm “hậu hắc” của các người cũng chỉ đến thế thôi.
TAI TÔI NGHE TRỰC TIẾP
.
Năm 1975 khi nước Việt Nam thống nhất tôi về lại quê nhà. Quê tôi ở Làng La Qua xã Điện Minh huyện Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.Tôi có một người anh ruột tên là Phạm Giang, lính của Chính phủ Việt Nam Cộng Hoà ( chính phủ của ông Ngô Đình Diệm) kể lại rằng:”Ông ta đã có lần đi cùng tàu Hải quân của Chính phủ ông Diệm chở hàng hoá, luơng thực ra tiếp tế cho Quân Đội Việt Nam Cộng Hoà tại Đảo Hoàng Sa. Lúc về gặp một luồng cá Chuồn có cánh bay lên, cá bay lên và rớt xuống đúng vào Tàu, cá rớt vào tàu mổi lúc càng nhiều có nguy cơ tàu bị chìm, anh em trên tàu lúc đầu thấy vui vui, sau hoảng quá sợ tàu chìm giữa biển Đông, nên mọi người phải ra sức xúc cá đổ lại xuống biển cho tàu nhẹ bớt.Đông thời đánh điện cấp cứu để cho tàu trong đất liền ra hổ trợ
ĐÓ LÀ CÂU CHUYỆN RẤT THỰC , BỞI CHÍNH TAI TÔI NGHE NGƯỜI ANH RUỘT TÔI KRỂ LẠI.
Điều này chứng tỏ Hoàng Sa -Trường Sa là đất của Việt Nam từ bao đời nay. Biển còn có đáy.Lòng tham của người Trung Quốc từ bao đời nay là không đáy.. Xin mọi người cảnh giác khi đứng cạnh người Trung Quốc,Ăn cướp và già mồm là đặc tính cố hửu của người Trung Quốc.
Dân Đà Nẵng VN
.
Pingback: Thơ, câu đối Kính viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp | Phan Duy Kha
Pingback: Hoang Sa – Truong Sa : Petite bibliographie indicative | Mémoires d'Indochine